De Nacht van de Doden
wordt al enkele jaren op de NDSM Werf te Amsterdam
georganiseerd door
Hetty van Bommel
Convoi Exceptionel
Hetty is een waanzinnig kunstenares, filosofe en expert op het gebied van vraagstukken rondom de dood (en meer)
zie: https://www.nachtvandedoden.nl/expositie-iets-met-paradijs/
Bezoek ook haar Roze Studio, de mooiste plek voor vergaderingen, brainstorms, creatieve sessies of stille conferentie in kunstzinnige omgeving, op de NDSM Werf te Amsterdam
Een ritueel
Een ode, een afscheid
Beweging, tekst, een schreeuw
Pijn en rouw
Tijdens de Nacht en de Dag van de Doden, 1 en 2 November 2024 in Exhibition Space Fuse te Amsterdam speelde ik een soloperformance waarin een witte ballon in een donkere ruimte een centrale plek in nam.
Het is een kopie van een tekening waarin een meisje met het hoofd gebogen naar beneden staat.
De ballon zweeft boven haar.
Het beeld grijpt me aan omdat ik er twee verschillende interpretaties aan geven kan.
Moedigt de ballon haar aan om omhoog te kijken, haar blik te verleggen, weg van de donkere ondergrond naar het licht?
Of is het beeld juist bedoeld als vraag om acceptatie van dit contrast: de blik naar beneden terwijl er een kracht uitnodigend naar boven rijkt?
In Afscheid van … de geïmproviseerde soloperformance die ik toonde, onderzocht ik het toelaten van ‘de pijn’ als een opdringende realiteit zich niet meer manipuleren en verzwegen laat. Kunnen we ondanks de pijn van de dood, het proces van afscheid erkennen – toelaten en vieren- door het er te laten zijn- terwijl we van binnen verdrinken en verzinken in verdriet ?
Een onderzoek dat zicht opnieuw beweegt rondom ‘sterven’ en hoe we ons als mens hiertoe verhouden. (zie eerdere voorstelling Sterveling)
Zoals Châtelet schrijft:
” Een onmogelijke opdracht tot verbinden en loslaten tegelijk
Afgelopen zomer – op vakantie
lees ik twee willekeurig gekozen boeken van de stapel.
Goodluck van Christine Otten en Erik Kessels dat opent met: ” ik wist niet beter dan dat ik dood zou gaan “
De openingszin van Afscheid van mijn moeder van Noelle Châtelet luidt: ” 17 oktober, dan gaat het dus gebeuren. Zo, met die o zo simpele zin,
met die zeven o zo simpele woorden, heb je ons de dood aangekondigd“
Ik lees beide boeken in mijn opgelichte tent in de zomerze ochtendzon. Een fijnere en veiligere omgeving dan deze warme cocon om de inhoud van deze twee boeken tot me door te laten dringen, kan ik me niet indenken.
Temidden van die warmte heb ik tranen gelaten bij het lezen van al die rake woorden.
Een voorbereiding op een realiteit die in het leven komen gaat. Keuzes en gedachten over zelfbeschikking over de eigen dood.
Afscheid van mijn moeder vat kraakhelder in prachtige woorden, dat die vrije keuze niet enkel ligt in de toestemming van de wet, maar dat deze des evenveel gaat over de toestemming en acceptatie die gegeven wordt door naasten, geliefden en medemens.
Is de omgeving bereidt om te willen zien wat er in de stervende, de naaste, de oudere, de hopeloze of smachtende omgaat, en kan zij toelaten hoe die realiteit eruitziet zonder deze te willen manipuleren of veranderen.
Monoloog Afscheid van …
P14. Je blik verdronk in verdrietigheid. De treurigheid in je ogen heb ik nooit kunnen verdragen.
P93. Ik geloof heus dat ik minder om je echte dood heb gehuild dan om de hartverscheurende aanblik van jou als je huilde omdat je zo moe was.
P8. Het zou gebeuren, binnenkort, heel zeker.
P20. Die zin was bedoeld om te worden verstaan. In de dubbele betekenis van het woord.
P57. Emotie is niet verboden.
P24. Ik heb de goden gebeden of onze lach het mocht winnen van de tranen wanneer je oog in oog zou komen te staan met de dood.
P30. Ik heb het recht opgeëist op pijn en op het hebben van wanhoop en verdriet.
P35. ‘Jij zult nooit doodgaan’. De wens van een liefhebbend kind. P39. Maar ik hoorde wat je ogen zeiden.
“Soms moet iemand heel veel van het leven houden wil het kiezen voor de dood.
Soms is de keuze voor de dood een loflied op het leven“
P64. Ik heb je niet alles gezegd.